یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین لوله‌هایی که در صنایع مختلف از آن‌ها استفاده می‌شود، لوله بدون درز یا لوله مانیسمان است. این لوله‌های بدون‌درز برای کاربردهای مختلفی استفاده می‌شوند که از جمله آن می‌توان به انتقال سیالات و نیز ذخیره آن‌ها اشاره کرد. لوله‌های مانیسمان بر اساس کاربرد، شیوه تولید و ساخت، جنس و چگونگی اتصالات در دسته‌های مختلفی جای می‌گیرند. این لوله‌ها به عنوان زیر دسته لوله‌های فولادی شناخته می‌شوند.

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که لوله بدون‌درز یا لوله مانیسمان چیست و چرا به این نوع لوله‌ها بدون درز گفته می‌شود؟ به طور کلی لوله‌های صنعتی موجود در بازار به دو دسته بدون‌درز (Seamless) و درزدار (Welded pipe) تقسیم می‌شوند. لوله‌های درزدار از ورق‌های فولادی که به شکل لوله فرم‌دهی شده و سپس جوشکاری بر روی آن‌ها انجام شده تشکیل شده‌اند.

جنس لوله مانیسمان

جنس این نوع از لوله ها معمولاً از فولاد کربنی یا فولاد آلیاژی با کیفیت بالا است. این جنس باعث می‌شود که لوله مانیسمان مقاومت خوبی در برابر خوردگی، حرارت و فشار داشته باشد. بسته به نیاز کاربرد، ممکن است از آلیاژهای خاصی نیز در تولید لوله مانیسمان استفاده شود تا ویژگی‌های بهتری مانند مقاومت در برابر دماهای بالا یا خوردگی شیمیایی را فراهم کند. در نتیجه، جنس لوله مانیسمان یکی از عوامل کلیدی در تعیین کیفیت و طول عمر آن در صنایع مختلف به شمار می‌رود.

فرآیند تولید لوله مانیسمان

فرآیند تولید لوله مانیسمان با استفاده از شمش‌های فولادی و تکنیک‌های خاصی مانند سُنبه‌کاری چرخشی انجام می‌شود. مراحل کلی شامل:

1. آماده‌سازی مواد اولیه: شمش فولادی وارد خط تولید می‌شود.
2. برش و حرارت‌دهی: شمش‌ها به ابعاد مورد نظر برش داده شده و سپس در کوره‌ها حرارت می‌بینند.
3. سوراخ‌کاری و شکل‌دهی: با استفاده از دستگاه‌های خاص، شمش‌ها به شکل لوله در می‌آیند.
4. کشش و سرد کردن: لوله‌ها کشیده شده و سپس با روش‌های خاص سرد می‌شوند.
5. تست و بازرسی: لوله‌ها تحت آزمایش‌های دقیق کیفی قرار می‌گیرند و سپس بسته‌بندی می‌شوند.

کاربردهای لوله مانیسمان

لوله‌های مانیسمان به دلیل ویژگی‌های خاص خود، در صنایع مختلفی استفاده می‌شوند:

1. صنایع نفت و گاز: برای انتقال مایعات و گازها در فشارهای بالا.
2. ساخت تجهیزات هیدرولیک: در سیستم‌های هیدرولیکی و انتقال نیرو.
3. دیگ‌های بخار: انتقال بخار و آب در سیستم‌های حرارتی.
4. صنایع دریایی: برای انتقال مایعات و گازها در محیط‌های دریایی.
5. نیروگاه‌ها: انتقال بخار و آب سرد در فرآیند تولید برق.
6. صنعت شیمیایی و غذایی: برای انتقال مواد شیمیایی و غذایی.

مزایای لوله مانیسمان

• مقاومت بالا: بدون درز بودن لوله‌ها باعث می‌شود که در برابر فشار و تنش‌های فیزیکی مقاومت بیشتری داشته باشند.
• کیفیت بالا: ساختار یکپارچه لوله‌های مانیسمان، کیفیت بالاتری را در مقایسه با لوله‌های درزدار به ارمغان می‌آورد.
• طول عمر بیشتر: به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و تنش، این لوله‌ها عمر طولانی‌تری دارند.

• رده لوله مانیسمان چیست و به چه معناست؟

  رده لوله مانیسمان یک اصطلاح است که برای بیان ضخامت لوله مانیسمان به کار برده می شود. رده در واقع بیان کننده ی مقدار SCH لوله می باشد. این رده بر اساس استاندارد ASME B36.10 تعیین می شود. دلیل این رده بندی لوله آن است که از لوله های مانیسمان در کاربردهای حساس انتقال سیالات استفاده می شود. با توجه به اینکه سیالات موردنظر دارای ویژگی های مختلفی هستند، انتخاب لوله بر اساس کاربرد می تواند بسیار حائر اهمیت باشد.

  به طور مثال برای کاربردهای که سیال موردنظر دارای فشار بالایی است باید از لوله هایی با ضخامت بالاتر و در نتیجه استحکام بالاتر استفاده کرد. مشخص کردن میزان این ضخامت و ویژگی های آن بر عهده ی رده لوله می باشد. تعیین ضخامت و ویژگی های لوله های مانیسمان در گذشته بر اساس جداول وزنی انجام می شد، اما سازمان ANSI برای اولین بار اقدام به تعیین رده برای این لوله ها کرد و از آن زمان تا کنون لوله های مانیسمان بر اساس رده های مختلف طبقه بندی می شوند.

  توجه به این نکته ضروری است که هر چه ضخامت لوله مانیسمان بیشتر باشد، رده لوله نیز بیشتر می شود. همچنین با افزایش میزان ضخامت، قطر داخلی لوله کاهش می یابد، درحالی که قطر خارجی آن ثابت است. پرکاربردترین لوله های مانیسمان دارای رده های ۴۰ یا ۸۰ می باشند.

  لازم به ذکر است که لوله گاز مانیسمان معمولاً در رده‌های ۲۰، ۴۰ و ۸۰ تولید می‌شود.

  • رده ۲۰: برای کاربردهای سبک و فشار پایین، مناسب برای سیستم‌های گازرسانی خانگی.
  • رده ۴۰: پرکاربردترین نوع برای انتقال گاز طبیعی در پروژه‌های بزرگ و صنعتی.
  • رده ۸۰: برای کاربردهای با فشار بالا و شرایط سخت، مناسب برای صنایع و تأسیسات حساس.